15 lipca 1410 roku połączone wojska polskie i litewskie (około 29 tysięcy ludzi) rozgromiły armię zakonu krzyżackiego posiłkowaną oddziałami śląskimi, pomorskimi, oraz przybyłymi z Rzeszy (około 21 tys. rycerstwa konnego, 6 tys. piechoty i 5 tys. czeladzi). Przez historyków uznawana za jedną z największych bitew średniowiecznych.

Bitwa pod Grunwaldem autorstwa Jana Matejki
Foto. wikipedia

Nie podlega dyskusji fakt, iż sprowadzeni na ziemie polskie krzyżacy, których dewiza brzmiała „Pomagać i leczyć” rozpoczęli działania całkowicie niezgodne z początkowymi zamierzeniami. Początek XV wieku upłynął na próbach wprowadzenia katolicyzmu na ziemiach litewskich. W rzeczywistości krzyżacy pod wodzą Wielkiego Mistrza Ulricha von Junglingena postanowili podbić owe państwo, a jego ziemie zagarnąć dla siebie. „Przy okazji” zajęto także polską ziemię dobrzyńską. Rozejm, który podpisano 8 października 1409 roku  trwać miał do 24 czerwca 1410 roku. Czas pokoju posłużył obu stronom do pozyskania sojuszników.

Grunwald autorstwa W. Kossaka
Foto. wikipedia

Po stronie krzyżackiej opowiedzieli się król węgierski Zygmunt Lukemburski, książęta Pomorza Zachodniego, oraz wielu rycerzy ze wschodniej Europy. Strona polsko-litewska mogła liczyć na wojska mołdawskie, oraz pokój z Wielkim Księstwem Moskiewskim. Swą pomoc zaoferował także chan Złotej Ordy Dżalal ad-Din. Z Czech przybyło również 3 tys. zaciężnych żołnierzy, głównie husytów (m. in. znany dowódca taborytów Jan Żiżka z Trocnova)

Obie armie spotkały się w okolicach wsi Grunwald, Łodwigowo i Stębark 15 lipca 1410 roku. Nie od razu rozpoczęto natarcie. Wojska polsko-litewskie miały ociągać się co spowodowało iż strona krzyżacka wysłała swe poselstwo z dwoma mieczami (ów podarunek w 1853 roku został wywieziony w głąb Rosji i tam zaginął). Po odśpiewaniu uroczyście „Bogurodzicy” rozpoczęto sześciogodzinną bitwę.

Niestety, zwycięstwo pod Grunwaldem nie zostało całkowicie wykorzystane. Pogoń za niedobitkami krzyżackimi została wstrzymana, przez co nie udało się zdobyć Malborka (wojska nie posiadały także machin oblężniczych). Mimo tego faktu, wszystkie inne miasta na drodze wojsk Jagiełły poddawały mu się bez walki. Ostatnim wielkim starciem przed zawarciem tzw. I pokoju toruńskiego w 1411 roku była bitwa pod Koronowem, która również zakończyła się druzgocącym zwycięstwem strony polskiej (wojska litewskie już wtedy wycofywały się w stronę Litwy).

Mimo tak wielkiego sukcesu zawierając pokój, nie udało się uzyskać wielkich zdobyczy materialnych i terytorialnych. Strona krzyżacka zapłaciła odszkodowanie jednak nie nadwyrężyło ono funduszy zakonu. Największym plusem stał się natomiast wzrost znaczenia Polski i Litwy w Europie, oraz podpisanie między tymi państwami unii horodelskiej w 1413 roku, która byłą zaczątkiem przyszłego połączenia.