Ten artykuł nie oddaje istoty rzeczy. O ile wiem, praktyka stosowania tej ustawy była taka, że żaden język nie dostał statusu drugiego języka urzędowego – poza językiem rosyjskim. Po prostu administracja kierowana przez Partię Regionów odrzucała wszelkie wnioski w tym zakresie. A zatem w sferze prawnej jedyny efekt tej ustawy był taki, że potwierdzono swego rodzaju uprzywilejowanie języka rosyjskiego i rosyjskiej mniejszości. Poza tym Ukraińcy z Zachodu wściekli się na autorów ustawy, a odpryski niechęci poszły na zwykłych Rosjan i rosyjskojęzycznych Ukraińców. Doszło też do bezprecedensowej, spontanicznej akcji obrony języka ukraińskiego – na poziomie społecznym. Ludzie widzieli w ustawie symbol podporządkowania Rosji. Dlatego nic dziwnego, że ustawa została błyskawicznie anulowana.

Nawiasem pisząc rozmawiałem z rosyjskojęzycznymi Ukraińcami (nie mylić z etnicznymi Rosjanami), którzy mówili mi, że ta ustawa „nie jest im do niczego potrzebna”. Byli wręcz zakłopotani, bo słusznie sądzili, że doprowadzi ona do tego, że patriotycznie nastawieni Ukraińcy zwrócą się przeciwko nim. Na szczęście Majdan wykazał, że tego typu szkody mogą być naprawione. Witalij Kliczko właśnie dlatego przemawiał czasem po rosyjsku, by pokazać, że problem języka jest drugorzędny. Inny obrazek: znajoma z Tarnopola napisała mi kilka dni temu: „zrozumiałam, że to nie język nas dzieli, ale Putin”.