
Przyczyny występowania wylewu
Wylew (udar krwotoczny) powstaje przy przerwaniu ciągłości naczynia krwionośnego i wypływie krwi do okolicznych tkanek. Może być spowodowany np. pęknięciem tętniaka. Udar krwotoczny stanowi około 20% wszystkich występujących udarów. Najniebezpieczniejszy jest wylew krwi do mózgu. Nie wszystkie wylewy są groźne. Można do nich zaliczyć np. siniaki po uderzeniu lub samoistne wylewy występujące u osób starszych (powodowane kruchością naczyń krwionośnych).
Trzeba pamiętać, ze nie każdy udar mózgu jest wylewem. Błędem jest nazwanie udaru wylewem, ale w odwrotnym przypadku można tych nazw używać zamiennie. Udary dzielą się na niedokrwienne (80% udarów) i krwotoczne (wylewy) .
Przyczyny występowania wylewu mózgu:
- nadciśnienie tętnicze,
- pęknięcia tętniaków,
- nadmierne spożywanie alkoholu, zażywanie stymulantów (kokaina);
- ciężkie urazy głowy/ urazy,
- wrodzone lub nabyte wady naczyń krwionośnych,
- nowotwory i ich przerzuty.
Jak rozpoznać ryzyko wystąpienia wylewu?
Zwiększone ryzyko wystąpienia wylewów, ma miejsce, w przypadkach:
- nieleczonego/ źle leczonego nadciśnienia tętniczego,
- nadmiernego spożywania używek (alkohol, papierosy),
- przyjmowanie niektórych leków tj. heparyna,
- udarów krwotocznych występujących w rodzinie.
Ponad połowa udarów krwotocznych mózgu jest powodowana nadciśnieniem tętniczym.
Jak rozpoznać jak już wystąpi?
Pierwsze objawy udaru krwotocznego:
- opadanie kącików ust
- silny, nagły ból głowy;
- wymioty, mdłości;
- sztywność karku,
- zaburzenia równowagi,
- problemy ze wzrokiem,
- trudności w mówieniu,
- utrata przytomności,
- niedowłady kończyn,
- osłabienie mięśni twarz.
Występujące niedowłady tj. opadanie kącików ust, są jednostronne. Mają miejsce zwykle po drugiej stronie twarzy, przeciwnej do tej, w której występuje wylew. Zwykle rozległy udar mózgu jest poprzedzony mikrowylewem, który może objawiać się połowicznym paraliżem, zaburzeniami mowy lub zawrotami głowy.
Co zrobić w razie wystąpienia wylewu – jakie pierwsze kroki
Po zauważeniu u osoby pierwszych objawów udaru krwotocznego mózgu, w pierwszej kolejności należy wezwać pogotowie ratunkowe pod numerem 999 lub 112. Czas reakcji na objawy odrywa niezwykle ważną rolę. Im jest ona szybsza tym, chory ma większe szanse na przeżycie i uniknięcie niepełnosprawności.
W trakcie czekania na pomoc, chorego, który jest przytomny, trzeba ułożyć go w komfortowej pozycji, z tułowiem z lekko uniesionym tułowiem. W przypadku braku przytomności i oddechu chorego trzeba ułożyć w pozycji bocznej bezpiecznej, a w przypadku braku oddechu rozpocząć resuscytacje krążeniowo – oddechową (RKO) i kontynuować ją do przyjazdu pogotowia lub przywrócenia oddechu.
Co warto mieć przy sobie
Choremu z podejrzeniem wylewu nie wolno podawać picia, jedzenia ani żadnych innych środków. Najważniejsza jest pierwsza pomoc i czas, który ubiegnie od udzielenia pomocy. Dlatego w przypadku zauważenia pierwszych objawów, powinno się reagować od razu. Kontakt z rodziną i szukanie porad w internecie może znacząco opóźnić ten ważny czas.
Skutki, rokowania i rehabilitacja po wylewie
Skutki występujące po wylewie są zależne od czasu, w którym chory uzyskał fachową pomoc i leczenie. Zbyt wolno udzielona pomoc skutkuje zwiększonym ryzykiem śmierci. Po przebyciu wylewu mogą wystąpić niedowłady i paraliże oraz niemożność mówienia i/lub nierozumienia mowy. Powikłania, które może nieść za sobą wylew to obrzęk mózgu, krwawienia nawrotowe i krwotok wewnątrzkomórkowy.
Rokowania w przypadku udaru krwotocznego są lepsze u osób, które przeżyją miesiąc po jego przebyciu. Początkowa śmiertelność wynosi około 50% w pierwszych 30 dniach.
Rehabilitacja po wylewie mózgu jest długotrwała i nie zawsze skuteczna. Odpowiednio i szybko dopasowana terapia i zabiegi fizjoterapeutyczne do chorego, jest w stanie znacznie zredukować zniszczenia powodowane wylewem. Taka rehabilitacja ma za zadanie redukcję bólu oraz regulowanie zaburzeń układu nerwowego. Początkowo stosuję się rehabilitację, która ma za zadanie zmniejszenie ryzyka odleżyn, zesztywnień oraz przykurczów. Dopiero później stosuje się uczenie pacjenta funkcjonowania od nowa.
Czy zrobić, żeby zmniejszyć ryzyko wystąpienia wylewu?
Najważniejszą kwestią, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia wylewu, jest zapobieganie rozwoju nadciśnienia tętniczego. Zrzucenie nadmiernych kilogramów, ograniczenie spożycia soli, kontrola poziomu cholesterolu, ograniczenie stresu i zwiększenie aktywności fizycznej – są idealną profilaktyką stosowaną w celu zapobiegania chorobie nadciśnieniowej. Jeżeli już wystąpiła ta choroba, trzeba zadbać o odpowiednie jej leczenie oraz regularnie odbywać konsultacje lekarskie.
Inne sposoby na zmniejszenie ryzyka wystąpienia wylewu to:
- ograniczenie spożywania alkoholu,
- zdrowy tryb życia: zwiększony ruch fizyczni i odpowiednia dieta,
- rzucenie palenia papierosów,
- leczenie cukrzycy, hipercholesterolemii i innych chorób układu krążenia i metabolicznych.
Z jakimi lekarzami się kontaktować w celu wczesnego wykrywania wylewu i jakie badania można zrobić
Wczesne leczenie w celu uniknięcia wystąpienia udaru krwotocznego, powinno się opierać na leczeniu nadciśnienia tętniczego, jeżeli ono występuje. Pomiary ciśnienia powinno się wykonywać i monitorować dwa razy dziennie oraz być w stałym kontakcie ze swoim lekarzem prowadzącym i przyjmować odpowiednio przez niego przepisane leki.
Leczenie szpitalne, które odbywa się po przewiezieniu chorego z objawami. Zaczyna się od postawienia odpowiedniej diagnozy. Ten proces rozpoczyna się od wykonania tomografii komputerowej głowy lub badania rezonansem magnetycznym. U każdego pacjenta oznacza się również ciśnienie tętnicze.
Wykonywany jest również szereg innych badań tj.:
- morfologia,
- oznaczenie glikemii,
- oznaczenie elektrolitów,
- oznaczenie kreatyniny,
- EKG,
- aminotransferaz.
Pacjent z podejrzeniem udaru krwotocznego mózgu kierowany jest na intensywną terapię, oddział udarowy lub neurochirurgię. Do leczenia dużych krwiaków są leczone, rozważana jest operacja. Może zwiększać to szansę przeżycia. Małe krwiaki leczy się zachowawczo, za pomocą preparatów minimalizujących obrzęk mózgu i zmniejszającymi nadciśnienie tętnicze.
Zobacz też: