Podatek PCC to podatek od czynności cywilnoprawnych. Są to sytuacje, z którymi najczęściej spotykamy się w przypadku zakupu nieruchomości lub auta.

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy?

Obowiązek podatkowy od czynności cywilnoprawnych powstaje w ściśle określonych sytuacjach. Są to:

  • Sprzedaż i zamiana rzeczy lub praw majątkowych;
  • Zawarcie umowy pożyczki;
  • Darowizna obejmująca przejęcie przez obdarowanego długów;
  • Umowa dożywocia;
  • Umowa o dział spadku;
  • Umowa spółki;
  • Umowa o ustanowieniu hipoteki;
  • Ustanowienie odpłatnej służebności lub użytkowania;
  • Wyrok sądu polubownego, ugoda lub uprawomocnienie się orzeczenia sądu, wywołujące skutki takie same, jak wymienione powyżej.

Opodatkowanie występuje jedynie, jeśli przedmiot umowy znajduje się w Polsce. Jeśli przedmiot jest poza granicami kraju, to podatek PCC jest obowiązkowy tylko dla nabywcy mieszkającego w Polsce przy jednoczesnym zawarciu umowy w naszym kraju.

Kto płaci podatek PCC?

Umowa sprzedaży nieruchomości (na przykład mieszkania czy garażu) jest obowiązkowo podpisywana u notariusza. Wówczas notariusz dopilnuje, by podatek został pobrany i wpłacony na odpowiednie konto urzędu skarbowego.

Natomiast jeśli umowa nie dotyczy nieruchomości, to nie wymaga się nadzoru notariusza. Taką sytuację najczęściej spotyka się przy sprzedaży samochodu. W takim przypadku to strony umowy same muszą dopilnować, by prawidłowo rozliczyć podatek PCC.

Co do zasady, to nabywca płaci podatek PCC. Wyjątkiem jest sytuacja zwolnienia z wniesienia opłaty za podatek PCC.

Podatek PCC – termin złożenia deklaracji

Od 1 stycznia 2023 roku wszystkie strony umowy cywilnoprawnej są zobowiązane do złożenia deklaracji PCC-3. Czas na złożenie dokumentu to 14 dni od momentu zawarcia umowy. Deklarację można wysłać Pocztą Polską w formie listu poleconego – data wysłania jest datą złożenia deklaracji. W przypadku wysyłania dokumentu za pomocą Internetu – termin złożenia to moment otrzymania deklaracji przez UPO, czyli Urząd Poświadczenia Odbioru. Istnieje możliwość tradycyjnego dostarczenia wydruku deklaracji bezpośrednio do urzędu skarbowego. Wówczas należy zadbać o przystawienie odpowiedniej pieczątki z datą na kopii deklaracji.

Aktualny druk deklaracji znajdziesz na stronie podatki.gov.pl. Obecnie najnowszą wersją formularza jest PCC-3 (5).

Kara za złożenie deklaracji po wyznaczonym terminie wynosi 10% od aktualnie obowiązującego minimalnego wynagrodzenia. Jednak pracownik urzędu ma prawo podnieść ją do 20-krotności płacy minimalnej. Od 1 stycznia 2023 roku maksymalna kara wyniesie aż 69.800 zł. Jest to szczególnie istotne przy zawieraniu umowy bez udziału notariusza – na przykład przy zakupie używanego auta.

Podatek PCC – termin zapłaty

Złożenie deklaracji oznacza również konieczność wpłaty obliczonego podatku. Tu też obowiązuje ten sam termin: 14 dni od momentu podpisania umowy to czas, w którym należy wnieść opłatę.

Dwa tygodnie przeznaczone na złożenie deklaracji i opłacenie podatku oblicza się w następujący sposób: termin zaczyna się od dnia następującego po dniu, w którym dokonano czynności opodatkowanej. Obejmuje on 14 kolejnych dni, a nie tylko dni robocze, czyli są to równo dwa tygodnie razem z niedzielami i świętami. Jedynie, gdy ostatni dzień przypada w sobotę, niedzielę lub święto, to termin ten wydłuża się do najbliższego roboczego dnia.

Co istotne – termin na zapłatę podatku biegnie niezależnie od złożenia deklaracji. To oznacza, że masz ten sam czas na zapłatę obojętnie czy złożysz druk, czy nie.

Deklaracji nie składa się w przypadku zawierania umowy przed notariuszem. Urzędnik pobierze podatek w odpowiedniej wysokości i złoży deklarację przed urzędem skarbowym. Jeśli masz akt notarialny, to nie jesteś zobowiązany do wysłania deklaracji PCC-3 i nie musisz się martwić opisanym wyżej terminem.

Wysokość podatku PCC

Jak już wspomniano powyżej, to na kupującym ciąży obowiązek uiszczenia opłaty za podatek PCC. W przypadku rzeczy ruchomych jego wysokość wynosi 2% ceny podanej w umowie, o ile jest ona realna i zbliżona do ceny rynkowej.

Z podatku zwolniona jest sprzedaż rzeczy ruchomych o wartości rynkowej nieprzekraczającej 1.000 zł. W takiej sytuacji nie ma obowiązku składania deklaracji PCC-3 i wykazywania transakcji. Próg 1.000 zł oznacza wartość rynkową, a nie cenę wpisaną w umowie. Aby ustalić wartość rynkową, należy określić przeciętne ceny stosowane w przypadku sprzedaży przedmiotów podobnego rodzaju. Na cenę wpływa też miejsce położenia, stan i stopień zużycia – wszystko z dnia dokonania sprzedaży.

W przypadku zakupu używanego auta sytuacja jest jasna – należy uiścić 2% jego ceny w terminie 14 dni od transakcji i jednocześnie złożyć deklarację PCC-3. Jak jest ze sprzedażą roweru? Kupno roweru powinno obejmować zawarcie umowy sprzedaży opisującej stan roweru, cenę i potwierdzenie wydania przedmiotu nabywcy. W przypadku, gdy cena pojazdu przekracza próg 1.000 zł, to również należy złożyć deklarację i wpłacić podatek.

Podatek PCC płaci się przy zakupie roweru jeśli jego wartość przekracza 1.000 zł

Podatek PCC – zmiany w 2023 roku

Od 1 stycznia 2023 roku na przesłanie deklaracji PCC-3 do odpowiedniego urzędu skarbowego jest tylko 14 dni.

Wzrośnie również maksymalny wymiar kary za niezłożenie deklaracji. Kara ta zależy od minimalnego wynagrodzenia. Urzędnik ma prawo nałożyć opłatę w wysokości 20-krotnościpłacy minimalnej. Więc od 1 stycznia maksymalna kara wyniesie 69.800 zł. Natomiast od 1 lipca, gdy minimalne wynagrodzenie zostanie podniesione do 3.600 zł, kara może wzrosnąć aż do 72.000 zł. Minimalna kara to 349 zł.

Warto pamiętać, by deklarację złożyć na odpowiednim formularzu – aktualnym. Przez Internet nie uda nam się złożyć nieważnego formularza, ale wysyłając Pocztą Polską już tak.

Podatek PCC jest płacony przez podatników sporadycznie – jedynie w sytuacjach sprzedaży nieruchomości bądź rzeczy ruchomych oraz w przypadku sytuacji omówionych w drugim akapicie. Jednak na podatnikach spoczywa obowiązek złożenia deklaracji w odpowiednim terminie i znajomości prawa w tej kwestii. Kara za brak złożenia tego jednego dokumentu może wynieść aż 70.000! To naprawdę poważna zmiana w prawie, obowiązująca od 2023 roku i, z punktu widzenia obywateli, nie jest to zmiana pozytywna.