Koniec listopada, a już z pewnością połowa grudnia, to koniec prac w przydomowych ogródkach i na balkonach. Plony zostały już zebrane, tegoroczne rośliny wyrwane i wyrzucone na kompost lub do pojemnika na bioodpady. Uporządkowane grządki i doniczki czekają przez kilka miesięcy na nadejście wiosny i przyszłoroczne prace. Domorośli ogrodnicy odpoczywają i jedynie mentalnie przygotowują się na kolejny sezon. Czy na pewno?

Co to są warzywa ozime?

W Polsce, czyli kraju o klimacie umiarkowanym, możliwa jest uprawa ogródka zimą. Oczywiście, w okresie niskich temperatur nie urosną typowe ciepłolubne rośliny, jak pomidory czy papryka. Wysiewa się wtedy tak zwane warzywa ozime. W ten sposób można przyspieszyć wiosenny termin zbiorów. Nasiona wysiewa się późną jesienią, wtedy, kiedy ziemia i pogoda na to pozwala. Ogródek nie może być pokryty śniegiem i lodem. Bywają lata, gdy można pracować nawet w grudniu i styczniu.

Poza odmianami przeznaczonymi do siania w okresie zimowym, istnieje spora grupa warzyw, których plony można zbierać zimą. Mrozy dobrze znoszą między innymi brukselka, pietruszka – zarówno natka, jak i korzeń – jarmuż i por. Jednak w tym przypadku siew należy przeprowadzić najpóźniej we wrześniu. Ważne jest wybranie miejsca bardzo dobrze nasłonecznionego. Dodatkowo, w trakcie dużych mrozów, należy rośliny okryć liśćmi lub słomą.

Uprawa ogródka zimą – co można siać?

Warzywa ozime to specjalne odmiany roślin odpornych na chłód. Wybierając paczki z nasionami, kieruj się specjalnymi oznakowaniami. Mają one zwiększoną odporność na mróz oraz wysoką zdolność kiełkowania. Odmiany mrozoodporne dają gwarancję, że siewki dobrze zniosą wiosenne przymrozki. Wśród warzyw sianych jesienią można znaleźć odmiany bobu, grochu, marchwi, szpinaku, rzodkiewki, roszponki, rukoli oraz jarmużu. Dobrze sprawdzają się również rozmaite cebulki – dymka i czosnek.

Kiedy rozpoczyna się uprawa ogródka zimą? Należy kierować się wskazówkami z opakowań, gdyż w zależności od rodzaju warzyw ten czas może się różnić. Przykładowo termin siewu marchwi trzeba tak wybrać, aby nasiona nie zdążyły wykiełkować jesienią. Takie wczesne siewki nie mają szansy przetrwać mrozów. W związku z tym najlepszym momentem będzie czas tuż przed nadejściem mrozów. Najczęściej ten termin to koniec listopada aż do połowy grudnia. Z kolei szpinak powinien być wysiany do końca września, aby miał szansę rozwinąć co najmniej dwa liście. Wybierając odmiany mrozoodporne zyskujemy pewność, że siewki dobrze przezimują.

Uprawa ogródka zimą – zalety i zagrożenia

Rośliny wysiane jesienią i zimą będą szybciej wschodzić wiosną. Pozwala to na dłuższy okres wegetacji. Poza tym, taka uprawa jest bardziej zahartowana i nie potrzebuje intensywnego podlewania. Najbardziej oczywistą zaletą jest wcześniejsze plonowanie. Uprawa ogródka zimą pozwala przyspieszyć zbiory o około 3 tygodnie. Po tym czasie można ponownie wysiewać nasiona i dzięki temu uzyskać obfitsze zbiory.

Głównym niebezpieczeństwem dla uprawy prowadzonej zimą jest narażenie na duży mróz. Nie wszystkie nasiona wówczas wzejdą. Kolejnym zagrożeniem są wygłodniałe zwierzęta i ptaki. Mogą one wyjeść nasiona, ale również świeże wschody. Aby zminimalizować czynniki ryzyka, nasionka trzeba wysiać w głębsze dołki niż normalnie oraz należy użyć większej ich ilości. Przy zakupie koniecznie należy pamiętać, by wybrać odpowiednie warzywa – odporne na mrozy. Pomimo większej odporności na zimno powodzenie uprawy i tak zależy od pogody. Łagodna zima pozwoli zbierać niektóre warzywa aż do wiosny. Jeśli jednak mróz będzie srogi i dodatkowo sezon bez śniegu, to niestety zbiory nie będą obfite, a mogą nawet nie udać się wcale.

Jak zacząć uprawiać ogródek zimą?

Po przeprowadzeniu typowych jesiennych zabiegów, grządki są w zasadzie gotowe do prowadzenia kolejnego sezonu. Aby uprawa ogródka zimą przyniosła satysfakcjonujące plony, należy wybrać odpowiednie stanowisko. Najlepiej aby było osłonięte od wiatrów i bardzo dobrze nasłonecznione. Da to gwarancję, że ziemia szybko się nagrzeje i dzięki temu siewki zyskują większą szansę na wzrost. Ważne jest również zwrócenie uwagi, by wybrane grządki były zabezpieczone przed ewentualnymi wiosennymi roztopami.

Praktycznie jest wybrać stanowiska położone blisko siebie, co ułatwi przykrycie warzyw odpowiednimi osłonami. Nie jest to konieczne działanie, ale zastosowanie agrowłókniny lub foliowych tuneli zwiększa efekt przyspieszenia wegetacji roślin. Włóknina powinna być zakupiona w wersji zimowej. Jest ona biała i przepuszcza światło słoneczne niezbędne podczas wzrostu.

Jako wsparcie dla uprawy można ziemię wzmocnić nawozem fosforowym lub potasowym. Niewskazane natomiast jest używanie odżywek azotowych – na nie przyjdzie pora dopiero wiosną.

Uprawa warzyw na tarasie

Skoro uprawa ogródka zimą jest możliwa, to czy można zimą obsadzić również doniczki na tarasie? Typowe kwiaty balkonowe z pewnością się nie udadzą. Jednak w doniczkach spokojnie można wysiać np. rukolę. Ten popularny rodzaj sałaty świetnie sobie poradzi w zimowych warunkach i zapewni dostęp do świeżej zieleniny konkurencyjnej do tej z marketu. Można również posadzić dymkę i w ten sposób zbierać szczypiorek przez okrągły rok. Aby mieć dostęp do listków w okresie zimowym, małe cebulki powinny być wsadzone na przełomie sierpnia i września. Warto również prowadzić uprawę zielonej pietruszki. To spora dawka witaminy C. Pietruszka poradzi sobie nawet podczas mrozów. Należy pamiętać, że doniczki nie mogą przemarznąć. Można je przesunąć jak najbliżej ściany budynku, osłonić od wiatru, otulić agrowłókniną. Nie wolno chować do domu na noc i na dzień wystawiać z powrotem na zewnątrz. Takiej różnicy temperatur rośliny nie zniosą dobrze.

Warto uprawiać warzywa zimą! To wspaniały sposób na wzbogacenie swojej diety zdrowymi i świeżymi dodatkami. Zamiast patrzeć na puste grządki, można oddać się pracom związanym z kopaniem i sadzeniem. Uprawa ogródka zimą wydaje się trochę skomplikowana, ale już po pierwszym sezonie nie powinna sprawiać większych problemów. Oczywiście, zbiory będą skromniejsze niż w okresie letnim, dadzą jednak o wiele większą satysfakcję!